top of page

Σπήλαιο Ειλειθυίας

Πρώτη αναφορά για το σπήλαιο συναντάμε στον Όμηρο. Η περιγραφή του ποιητή είναι σαφής. Δίπλα στο δύσκολο λιμάνι της Αμνισού, ούτε δέκα χιλιόμετρα από το σημερινό Ηράκλειο, υπάρχει το σπήλαιο της Ειλειθυίας. Το γεγονός ότι προσδιορίζει το λιμάνι με βάση το σπήλαιο καταδεικνύει και τη σπουδαίοτητα που κατείχε στον αρχαίο κόσμο. Η σπηλιά χρησιμοποιούταν ως τόπος λατρείας αλλά και ίασης απο τους Μινωίτες για χιλιάδες χρόνια

Η είσοδός του είναι μικρή και «κρυμμένη» στη σκιά μιας μεγάλης αγριοσυκιάς. Φυτό που στην ελληνική παράδοση θεωρείται οτι έχει <<βαρύ>> ίσκιο και αν ανατρέξει κανείς στη λαογραφία θα βρεί αρκετά παράδοξα γεγονότα συνδεδεμένα με ανθρώπους που κάθοταν κάτω απο συκιές.

 

 

Έξω απο το σπήλαιο μπορεί να βρεί κανείς κομμένα μαραμένα λουλούδια. Τα αφήνουν οι επισκεπτες της σπηλιάς σαν ένδειξη τιμής στην αρχαία θεά του σπηλαίου. 

 

Λίγα μέτρα παρακάτω ο λείος βράχος, ένα από τα πιο σημαντικά στοιχεία της αρχαίας λατρείας.


Στο κέντρο του σπηλαίου βρίσκεται ένας βαίτυλος, ένας λατρευτικός λίθος που θεωρείται ότι εμπεριέχει τη θεότητα. Στον βαίτυλο βρέθηκαν άφθονα κατάλοιπα προσφορών και βρίσκεται μέσα σε ένα ορθογώνιο βωμό. Ο βωμός περικλείει δύο κυλινδρικούς σταλαγμίτες με ανθρώπινες μορφές (μητέρα και παιδί), οι οποίοι πιστεύεται ότι ήταν αντικείμενο λατρείας

Ο βαίτυλος που του αποδίδονται θεραπευτικές ιδιότητες. Η λαογραφία αναφέρει πως μεχρι και πρόσφατα αρκετές γυναίκες έτριβαν τη κοιλιά τους για να έχουν μία υγιή εγκυμοσύνη

Η Ειλείθυια ή Ειλειθυία ήταν δευτερεύουσα θεότητα της Ελληνικής Μυθολογίας. Απαντάται και με τα ονόματα Ειλήθυια, Ελεύθεια, Ελενθώ ή και Ελειθώ. Ωστόσο αυτό δεν υποβιβάζει τη σημαντικότητα της. Μη ξεχνάμε πως το δωδεκάθεο επιβλήθηκε τους ιστορικούς χρόνους ενώ η Ειλειθυία λατρευόταν απο τους Μίνωες δεκάδες αιώνες πριν. Η Ειλείθυια είναι από τις αρχαιότερες θεότητες που γνωρίζουμε με το όνομά τους αφού,  αναφέρεται σε πινακίδες της Γραμμικής Β

 

Ήταν η θεά της γέννησης και των πόνων του τοκετού. Βοηθούσε τις γυναίκες να γεννήσουν και ν' αντέχουν τους πόνους της γέννας. Πριν και μετά την γέννα, οι γυναίκες της πρόσφεραν διάφορα αφιερώματα.
Επειδή όμως πολλές γυναίκες πέθαιναν κατά τη διάρκεια του τοκετού, θεωρήθηκε και ως η θεά που προκαλεί θάνατο στις γυναίκες την ώρα του τοκετού. Τη λάτρευαν, επίσης, και ως θεά που φροντίζει τα νεογέννητα.

 

Η θεά των τοκετών λατρευόταν πάρα πολύ στην Κρήτη ως σύμβολο της μητρότητας και της γονιμότητας. Τα ιερά της βρίσκονταν κυρίως σε σπήλαια γεγονός που φανερώνει την αρχέγονη λατρεία της θεότητας.

 

Τα Ελευσίνια Μυστήρια που σχετίζονται με τον κύκλο της βλάστησης υποστηρίζεται ότι μεταφέρθηκαν από την Κρήτη στην Αττική, ενώ είναι εμφανέστατη η ετυμολογική συγγένεια του ονόματος της θεάς και των μυστηρίων που σχετίζονται με τον ερχομό (ελεύθω - έλευσις - Ειλείθυια - Ελευσίνα), με τη γέννηση.

 

Η θεά είχε πολλά ιερά στην Κρήτη, ιδιαίτερα στις κεντρικές περιοχές, και η λατρεία της που ήταν διαδεδομένη όσο οπουδήποτε αλλού, διατηρήθηκε μέχρι τα ελληνιστικά χρόνια και την παλαιοχριστιανική εποχή, από όσα μαρτυρούν τα ανασκαφικά ευρήματα στους τόπους - σπήλαια λατρείας. Στην Κρήτη τα ονομαστότερα λατρευτικά ιερά σπήλαια της θεάς ήταν στην Αμνισό, στην Ολούντα, στο Δικτυνναίο και στην Ίνατο, αλλά η κύρια έδρα της θεάς ήταν στην αρχαία Λατώ.

Επιστροφή 

Μοιραστείτε το άρθρο !

bottom of page