Νανοτεχνολογία : Όταν η επιστημονική φαντασία γίνεται πραγματικότητα

Νανοτεχνολογία: Όταν η επιστημονική φαντασία γίνεται πραγματικότητα

΄Ηταν μια από τις εντυπωσιακότερες συλλήψεις στην ιστορία της τηλεοπτικής Επιστημονικής Φαντασίας.

Μια από τις ουκ ολίγες που έφερε σε επαφή με το κοινό η τηλεοπτική σειρά-θρύλος Star Trek. Ίσως η απόλυτη μηχανή κατάκτησης, πέρα από κάθε κοινή ατζέντα που γνωρίζουμε, οι Borg ( από το Cy-borg ), παρουσιάστηκαν για πρώτη φορά στο επεισόδιο της σειράς “Q-who ?”, κατά την δεύτερη σαιζόν, τον Μάιο του 1989.

Ωθούμενοι από μια ακόρεστη επιθυμία αναζήτησης της «τελειότητας», όπως και οι ίδιοι συχνά τόνιζαν, οι Borg διέσχιζαν τον Γαλαξία, σε αφομοιώνοντας πολιτισμούς, για να τους εντάξουν στην «συλλογικότητα» τους.

Μια τεράστια δομή έμβιων, οργανικών μηχανών, όπου το οργανικό και το τεχνολογικό κομμάτι συνυπήρχαν σε μια άρτια λειτουργικότητα. «Η αντίσταση είναι μάταιη» υπενθύμιζαν σε κάθε άτυχο πολιτισμό που συναντούσαν, πριν τον εντάξουν στην αχανή κοινωνία τους, που θύμιζε πάρα πολύ κυψέλη εντόμων, ανάλογη με αυτή των μυρμηγκιών και των μελισσών, με κεφαλή την Βασίλισσα, που στην περίπτωση αυτή λειτουργούσε περισσότερο σαν ένας «υπέρ-κόμβος» συντονισμού τρισεκατομμυρίων εγκεφάλων.

Άλλα οι δυνατότητες αυτών των νανομηχανών δεν συνδέθηκαν μόνο με τους Borg. Τέσσερις μήνες αργότερα, τον Σεπτέμβριο του 1989 η ίδια σειρά, προβληματίστηκε στο επεισόδιο Evolution με μια άλλη πτυχή αυτών των μικρών θαυματουργών μηχανών. Αυτή την φορά ένα πείραμα στο αστρόπλοιο Enterprise ξεφεύγει από τον έλεγχο. Οι αρχικά «μια χούφτα» νανομηχανές ( ή νανίτες), αρχίζουν να αυτοαναπαράγονται σε ακριβή αντίγραφα του εαυτού τους. Πολύ σύντομα καταλαμβάνουν καίρια και ζωτικά σημεία του Enterprise, θέτοντας το υπό τον έλεγχο τους.

Οι νανίτες που και εδώ θύμιζαν έντονα κοινωνία εντόμων, δρώντας ως ένας συλλογικός νους, πείθονται τελικά να παραδώσουν τον έλεγχο του σκάφους, και αναγνωρίζονται από το πλήρωμα ως νέα και ανεξάρτητη μορφή ζωής, που όχι μόνο παρουσιάζει σημάδια ευφυΐας, άλλα και ικανότητα για προσαρμογή και εξέλιξη.

Τελικά, ένας ακατοίκητος πλανήτης επιλέγεται για την μετεγκατάσταση τους, όπου και συνεχίζουν την ζωή τους, σαν ένας νέος, αυτόνομος οργανισμός.

Άλλο ένα όραμα της Επιστημονικής Φαντασίας θα πει κανείς, από τα τόσα που μας έχει χαρίσει. Στην περίπτωση των Borg παρουσιάζεται ως μια μάλλον εφιαλτική παράμετρος, ενώ το Evolution ακολουθεί μια περισσότερο ισόρροπη οδό.

Στην πραγματικότητα, η Νανοτεχνολγία, είναι ήδη εδώ, αν και οι εφαρμογές της απέχουν πάρα πολύ ακόμα από την σύλληψη του Star Trek.

H Νανοτεχνολογία, είναι η επιστήμη και η τεχνολογία χειρισμού της ύλης σε μοριακό, ατομικό και υποατομικό επίπεδο. Σε κλίμακες που ξεκινούν από ένα έως εκατό νανόμετρα, όπου ένα νανόμετρο έχει διαστάσεις 10 υψωμένο στην μείον ενάτη εκατοστά. Για να κατανοήσουμε περισσότερο το ασύλληπτα μικρό μέγεθος, μπορούμε να σκεφτούμε ότι ένα φύλλο χαρτιού έχει πάχος 100.000 νανόμετρα.

Η νανοτεχνολογία δραστηριοποιείται στον Μικρόκοσμο, και οι δυνητικές μελλοντικές εφαρμογές της δεν διαφέρουν σχεδόν καθόλου από την Μαγεία.

Η ιδέα ανήκει στον σπουδαίο φυσικό Richard Feynmann, που εισήγαγε το 1959 την σκέψη του χειρισμού της ύλης σε υποατομικό επίπεδο.

Οι Borg, που παρουσιάστηκαν με τα χαρακτηριστικά του «υπέρ-κακού» ( super-villain ), δεν επένδυαν στην καταστροφή. Αντίθετα η προστασία της ζωής είχε κεφαλαιώδη σημασία γι αυτούς, μιας και κάθε «άξιο» μέλος του εκάστοτε πολιτισμού που συναντούσαν θα προσέφερε και αυτό με την σειρά του στον εμπλουτισμό του Συλλογικού Νου ( hive mind ), βάζοντας και αυτό ένα ακόμα λιθαράκι στην επίτευξη του στόχου της Τελειότητας.

Αυτό όμως δεν συμπεριελάμβανε το άθικτο της ατομικότητας. Αντίθετα, κάθε κατακτημένο νέο μέλος, αποχαιρετούσε παρά την θέληση του τον παλιό του εαυτό, και έπαιρνε την θέση του σαν κύτταρο με σαφή λειτουργικότητα και αρμοδιότητες στον Συλλογικό Νου. Ο τρόπος επίτευξης αυτού, ήταν άκρως εντυπωσιακός και λειτουργικός.

Μέσω μιας διαδικασίας που οι ίδιοι αποκαλούσαν «αφομοίωση» ( assimilation), απελευθέρωναν μια στρατιά από αναρίθμητες νανομηχανές στον οργανισμό του κάθε κατακτημένου, μηχανές που σαν σκοπό είχαν να καταστήσουν το άτομο έναν άρτιο και λειτουργικό κυβερνητικό οργανισμό, κατά το ήμισυ βιολογικό και κατά το ήμισυ τεχνολογικό, ένα «υπέρ-κύτταρο» της αχανούς κοινωνίας τους, με τα δυο μέρη να λειτουργούν σε μια αρμονική και βέλτιστη συνεργασία, και ποτέ μεμονωμένα.

Ήταν αδύνατον για το οργανικό κομμάτι να λειτουργήσει χωρίς το τεχνολογικό και το αντίστροφο. Φαίνεται ότι το κλειδί, ο δομικός λίθος κάτι τόσο μεγάλου και αχανούς, όσο η Συλλογικότητα των Borg, στηριζόταν σε κάτι τόσο μικρό, σε υποατομικό σχεδόν επίπεδο, όσο οι μικροσκοπικές νανομηχανές.

Ο Eric Dexler

Η ιδέα απέκτησε νέα, μεγαλύτερη δυναμική το 1986, με το βιβλίο « Οι μηχανές της Δημιουργίας» του K EricDrexler.

Το βιβλίο τονίζει την δυναμική που έχει η Νανοτεχνολογία, μια δυναμική που μπορεί να αλλάξει τον πολιτισμό για πάντα. Η δράση του Drexler, του έδωσε τον τίτλο του θεμελιωτή τηs Νανοτεχνολογίας, και οι επανάσταση που αυτή υπόσχεται τονίστηκε στο πρόσφατο ( 2013 ) βιβλίο του, « Radical abundance : How a revolution in Nanotechnology will change civilization».

Σήμερα πάντως ορισμένες από τις εφαρμογές της έχουν ήδη βρει τον δρόμο της εμπορικής χρήσης. Από ενίσχυση σε στολές πυροπροστασίας, μέχρι και την νέα γενιά πλαστικών και δομικών υλικών, όπως το τσιμέντο.

Ευρεία διάδοση γνωρίζει και στον αθλητικό εξοπλισμό, ενώ ήδη χρησιμοποιείται για την κατασκευή ηλιακών κυψελών, άλλα και σε συστήματα καθαρισμού του νερού. Μερικές μόνο από τις ήδη εντυπωσιακές εφαρμογές της που η πρακτική έχει καταδείξει ότι βελτιστοποιεί την λειτουργικότητα, την αντοχή και την αποτελεσματικότητα των υλικών στα οποία εφαρμόζεται.

Παρόλα αυτά, είναι μια τεχνολογία που ακόμα βρίσκεται σε εμβρυακό επίπεδο. Η περαιτέρω εξέλιξη της και οι εφαρμογές που θεωρητικά έρχονται, όχι μόνο μπορούν δυνητικά να αλλάξουν τον Πολιτισμό, άλλα μπορούν να αποτελέσουν και την ιδανική λύση για πολλά χρόνια προβλήματα της Ανθρωπότητας. Μια ματιά μόνο στις μελλοντικές εφαρμογές της, είναι ικανή να προκαλέσει αισιοδοξία, πέρα από θαυμασμό.

Η Νανοτεχνολογία υπόσχεται βέλτιστη απόδοση σε πολλούς νευραλγικούς τομείς που σήμερα αποτελούν πηγές έντονου προβληματισμού. Το πόσιμο νερό είναι ένας από αυτούς. Βάσει ιδιοτήτων σε μοριακό και ατομικό επίπεδο, αναμένεται να οδηγήσει σε τελειοποίηση τις σημερινές μεθόδους φιλτραρίσματος και καθαρισμού του νερού σε μεγάλη κλίμακα, δίνοντας ίσως δραστική λύση σε ένα πρόβλημα που ήδη απασχολεί δισεκατομμύρια ανθρώπους, και αναμένεται να απασχολήσει πολύ περισσότερους στο ορατό Μέλλον.

Στενά συνδεδεμένη με αυτό, είναι και η δυνατότητα που μπορεί να δώσει στην βελτιστοποίηση των γεωργικών καλλιεργειών, παράγοντας για παράδειγμα πολύ αποτελεσματικότερα από τα σημερινά εντομοκτόνα, χωρίς ίσως και τις παρενέργειες που αυτά επιφέρουν. Διαδικασία που θα μπορεί να οδηγήσει και στην αποτελεσματικότερη περιβαλλοντική προστασία, αφού θα έχει την δυνατότητα να εξαλείφει σχεδόν ολοκληρωτικά τους ρυπογόνους παράγοντες. Από μια τέτοια διαδικασία φυσικά δεν θα μπορούσε να εξαιρεθεί ούτε η τεχνολογία των ηλεκτρονικών υπολογιστών.

Ακόμα υψηλότερες ταχύτητες, ακόμα μεγαλύτερη μνήμη και αποθηκευτική ικανότητα, σε μικρότερες διαστάσεις υπόσχεται η Νανοτεχνολογία για τους μελλοντικούς υπολογιστές.

Ακόμα και η πολυπόθητη και επιβεβλημένη διαστημική εξερεύνηση μπορεί να επωφεληθεί τα μέγιστα. Αποδοτικότεροι κινητήρες, άλλα και μονώσεις σε διαστημικές στολές, ακόμα και στρατιές νανομηχανών σε αδιανόητες μέχρι σήμερα αποστολές αναμένεται να διευκολύνουν πολύ περισσότερο την έξοδο και την παρουσία του Ανθρώπου στο Διάστημα. Όλα αυτά όμως να μην είναι τόσο εντυπωσιακά, όσο οι υποσχέσεις που αφήνει για την επίδραση της στην ανθρώπινη υγεία, και το ανθρώπινο σώμα.

Ξεκινώντας από την καλύτερη και αποδοτικότερη διανομή και επίδραση των φαρμάκων στον ανθρώπινο οργανισμό, η Νανοτεχνολογία ανοίγει ένα εντυπωσιακό κεφάλαιο εφαρμογών, ορισμένες από αυτές σήμερα εντάσσονται για τα καλά ακόμα στο βασίλειο της Επιστημονικής Φαντασίας, άλλα είναι αρκετά πιθανόν το να μην μείνουν για πάντα εκεί.

Η ίδια η φύση της, δίνει την δυνατότητα επίδρασης σε κυτταρικό και γονιδιακό επίπεδο.

Φανταστείτε έναν στόλο από αμέτρητες νανομηχανές, να κυκλοφορεί στο αίμα σας, επιδιορθώνοντας κατεστραμμένους ιστούς, φλεγμονές, ακόμα και νεοπλασίες, καθιστώντας την έτσι την ναυαρχίδα στον πόλεμο κατά του καρκίνου.

Και δεν σταματά εκεί. Η ίδια η διαδικασία αναγέννησης των κατεστραμμένων κυττάρων σε έναν άρρωστο οργανισμό, μπορεί να αποτελέσει και τον ιδανικό αντί-γηραντικό καταλύτη σε κάθε οργανισμό. Για την ακρίβεια, όχι μόνο θεωρητικά μπορεί να επιβραδύνει την διαδικασία της γήρανσης, άλλα και να την αναστρέψει, προσφέροντας πολύ καλύτερη ποιότητα ζωής, με πάρα πολύ μεγάλο προσδόκιμο.

Oρισμένοι υποστηρίζουν ότι η χρήση της ίσως να είναι ένα απαραίτητο βήμα για τις μελλοντικές ανθρώπινες γενιές.

Ένα βήμα που αναμένεται να δημιουργήσει ένα σχεδόν νέο ανθρώπινο είδος, τεχνολογικά πλέον βελτιστοποιημένο, με ικανότητες πολύ μεγαλύτερες από τις σημερινές, σε πολλούς τομείς. Από την εξωτερική εμφάνιση, μέχρι και τις αθλητικές και σωματικές ικανότητες, άλλα και πνευματικές, αφού η επίδραση της στον ανθρώπινο εγκέφαλο αναμένεται να εκτοξεύσει την απόδοση του, με ταυτόχρονη επίδραση και στις νοητικές λειτουργίες.

Φυσικά κάτι τέτοιο έχει ήδη εγείρει πολλά και σημαντικά ερωτήματα που άπτονται κυρίως ηθικών ζητημάτων, σε μια συζήτηση που εξ ορισμού έχει τεράστιο ενδιαφέρον. Αρκετοί δεν βλέπουν με καλό μάτι την κατά αυτό τον τρόπο «αλλοίωση» του ανθρώπινου σώματος, ενώ δεν λείπουν και οι φωνές που μιλούν για «θειικό σύνδρομο» και δημιουργία «υπεράνθρωπων» που θυμίζουν άλλες οδυνηρές καταστάσεις.

Μεγάλη έμφαση δίνεται και στον διαφαινόμενο δυνητικό διαχωρισμό του ανθρωπίνου είδους, ανάμεσα σε αυτούς που θα έχουν την πρόσβαση σε αυτή την τεχνολογία, τους «βελτιωμένους» και αυτούς που δεν θα μπορούν να ακολουθήσουν αυτή την οδό παραμένοντας στις αυστηρές βιολογικές προδιαγραφές, και στις δυνατότητες που αυτές προσφέρουν.

Τέλος, πάντα υπάρχει και ο προβληματισμός ενός ενδεχόμενου singularity, μιαs εξέλιξης των μικροσκοπικών συσκευών σε μια συλλογική τεχνολογική νοημοσύνη, όπως οι νανίτες του Star Trek.

Σε τελική ανάλυση, οι άνθρωποι που θα ενσωματώσουν την Νανατεχνολογία στα σώματα τους, δεν θα διαφέρουν και πολύ από τους φανταστικούς Borg της γνωστής σειράς , λειτουργώντας όμως σε ένα άλλο πλαίσιο.

Κανείς δεν μπορεί να αποφανθεί με βεβαιότητα για τι από όλα αυτά θα αποτελέσει γεγονός και πότε. Το μόνο βέβαιο για την ώρα είναι το ότι η Νανοτεχνολογία φαίνεται να εξελίσσεται με γοργό ρυθμό.

Who is Who

O Aνδρέαs Σούκεραs γεννήθηκε πρίν απο 40 χρόνια στον Πειραία. Μόνιμοs κάτοικοs Κέρκυραs τα τελευταία 14 χρόνια, βγάζει τα προs το ζήν σαν τρ. υπάλληλοs, ¨αλλα μετά την λήξη του ωραρίου ζεί και αναπνέει για την αστρονομία, την κοσμολογία, την αστροβιολογία, και τουs εξωπλανήτεs. Αρθρογραφεί στο Nimbus και μέχρι πρότινοs στο blog τηs Αστρονομικής Εταιρίαs Κερκυραs, ενώ σύντομα θα ξεκινησει το δικό του blog.

Είναι πεπεισμένος οτι ο κόσμος τριγύρω μας , είναι κάτι πολύ περισσότερο απο αυτό που αντιλαμβανόμαστε!

Επιστροφή