Ο νους δεν είναι ενα δοχείο που πρέπει να γεμίσει, αλλά μια φλόγα που πρέπει να ανάψει
Οι χαμένοι ορίζοντες και η απομάγευση του κόσμου
Γράφει ο Έρικ Σμυρναίος
Σύμφωνα με τελευταίες στατιστικές, οι θεάσεις UFOs (των γνωστών σε όλους μας «ιπτάμενων δίσκων»,) άγγιξαν το απόγειό τους το 1977, μια δεκαετία περίπου ύστερα από την προβολή της ταινίας του Στήβεν Σπήλμπεργκ, «Στενές Επαφές Τρίτου Τύπου». Το πλήθος των σχετικών μαρτυριών και των αποδεικτικών στοιχείων που τις συνοδεύουν είναι τόσο μεγάλο ώστε είναι πολύ πιθανό, οι ιστορικοί του μακρινού μέλλοντος, να πιστέψουν ότι κατά τα τέλη του εικοστού αιώνα ο πλανήτης Γη δέχτηκε μια μαζική εισβολή εξωγήινων επισκεπτών.
Κατά τα φαινόμενα, οι προαναφερθέντες εξωγήινοι, ξεκινώντας από κάθε γωνιά του γνωστού σύμπαντος, εισέβαλαν στους ουρανούς μας με αστραφτερά διαστημόπλοια κάθε είδους μεγέθους σχήματος και απόχρωσης, που τις νύχτες φεγγοβολούσαν σαν χριστουγεννιάτικα δέντρα.
Έπαιζαν κρυφτούλι με τα πρωτόγονα πολεμικά αεροσκάφη μας και προσγειώνονταν μαζικά στη Γη.
Συνέλλεγαν χώμα φυτά και ζώα-βοοειδή ως επί το πλείστον-και στη συνέχεια ανθρώπους στους οποίους, στην αρχή, έδιναν συμβουλές, ως πάνσοφα αστρικά αδέλφια και μεσσίες, που αφορούσαν την αναγκαιότητα της εγκαθίδρυσης της παγκόσμιας ειρήνης, της κατάργησης των πυρηνικών όπλων και της οικολογικής προστασίας του πλανήτη μας
Αργότερα βέβαια, τα πράγματα έγιναν πιο δυσοίωνα. Οι εξωγήινοι επισκέπτες άρχισαν να εμφυτεύουν μικροτσίπ στα ανθρώπινα θύματά τους τα οποία γονιμοποιούσαν με «ξένο» DNA. Επιπρόσθετα, όταν η κύηση του υβριδικού εμβρύου έφτανε σε κάποιο συγκεκριμένο στάδιο, το αποσπούσαν από τη μήτρα της γήινης μητέρας του και το έπαιρναν μαζί τους προκειμένου να αποπερατώσουν τους δικούς τους μυστηριώδεις σκοπούς. Αντικειμενικά μιλώντας, ο όγκος των σχετικών φωτογραφιών, των βιντεοσκοπήσεων, της ουφολογικής βιβλιογραφίας και των καταγεγραμμένων αναφορών από απαχθέντες και «επαφικούς» είναι τεράστιος. Κάποιοι μελλοντικοί ιστορικοί μπορεί κάλλιστα να ισχυριστούν ότι υπάρχουν περισσότερα διαθέσιμα στοιχεία που συνηγορούν ως προς την ύπαρξη των UFO παρά ως προς την ύπαρξη του Ιησού Χριστού, του Μωάμεθ ή του Μεγάλου Αλεξάνδρου της Μακεδονίας.
Σήμερα ωστόσο, αυτή η θεαματική εικόνα έχει αλλάξει. Αντίθετα με την παραπλανητική εντύπωση που κυριαρχεί στο ψηφιακό τοπίο των παγκοσμιοποιημένων μέσων μαζικής ενημέρωσης, την τελευταία πενταετία, οι αναφορές για θεάσεις άγνωστων ιπτάμενων αντικειμένων έχουν στην πραγματικότητα μειωθεί.
Επίσης, σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία που δημοσίευσε φέτος η Εταιρεία Ψυχικών Ερευνών του Λονδίνου, μια αντίστοιχη τάση παρατηρείται και σε αναφορές που αφορούν φαινόμενα πόλτεργκαιστ, θεάσεις φαντασμάτων, στοιχειώματα, ψυχοκινητικά φαινόμενα κτλ. Επιπρόσθετα, (αν και πολλοί από τους ερευνητές που έχουν αφιερώσει τη ζωή τους στην έρευνα τέτοιων φαινόμενων θα διαφωνήσουν με αυτόν τον ισχυρισμό), η γενιά των σημερινών ανθρώπων-στις ανεπτυγμένες χώρες του Δυτικού Κόσμου τουλάχιστον- εμφανίζεται πολύ πιο δύσπιστη ενάντια στα παραφυσικά φαινόμενα από ότι οι πρόγονοί της. Ίσως, (σύμφωνα πάντα με την καθησυχαστική-συμβατική εξήγηση του φαινόμενου), γιατί η γενικότερη άνοδος του μορφωτικού επιπέδου του ευρύτερου πληθυσμού έχει προκαλέσει την ανάπτυξη ενός υγιούς σκεπτικισμού που δεν επιτρέπει σε «παρατραβηγμένους» και «εξωφρενικούς» ισχυρισμούς να διεκδικήσουν την γενικότερη ευπιστία.
Ίσως όμως και να συμβαίνει κάτι άλλο, κάτι το πολύ πιο ανησυχητικό.
Ο μεγάλος Ελβετός ψυχολόγος Κάρλ Γιουνγκ, στα τελευταία 20 χρόνια της ζωής του καταπιάστηκε με απαγορεύμενα θέματα για την επιστήμη όπως αυτά των UFO, της αλχημείας και της παραψυχολογίας
Αναμφισβήτητα, όπως επισημαίνει ο ερευνητής Ζακ Βαλέ στα εκπληκτικά βιβλία του που προσέγγισαν το φαινόμενο των UFO με τρόπο εντελώς καινοτόμο, η προαιώνια αποδοχή της ύπαρξης «ανεξήγητων» και «μεταφυσικών» περιστατικών από το ανθρώπινο είδος, αποτελεί προέκταση-και επιβεβαίωση-μιας πάγιας πεποίθησης ότι υπάρχει κάποιο μυστηριακό επέκεινα, ένας άγνωστος κόσμος που συνυπάρχει με τον δικό μας και τον επηρεάζει καταλυτικά.
Τα «μεταφυσικά», φαινόμενα λειτουργούν ως απτές αποδείξεις της ύπαρξης του ιερού, μιας βαθύτερης αλήθειας που εμπλουτίζει με νόημα το φαινόμενο της ζωής. Ο ριζοσπαστικός ψυχολόγος Καρλ Γιουγκ που ανέπτυξε την θεωρία των Αρχέτυπων, συνέλαβε την ιδέα ενός Συλλογικού Ασυνείδητου το οποίο μοιράζεται ολόκληρη η ανθρώπινη φυλή και το οποίο εκδηλώνεται στο αντιληπτικό μας πεδίο με τη μορφή διαχρονικών εικόνων με συμβολική σημασία που προκαλούν έντονες και συγκεκριμένες ψυχικές αντιδράσεις στους ανθρώπους όλων των εποχών.
Τα Αρχέτυπα του Jung μεταμφιέζονται στο πέρασμα των αιώνων, υιοθετούν μορφές που είναι οικείες στους ανθρώπους της εκάστοτε εποχής προκειμένου να τους προσεγγίσουν και να επικοινωνήσουν μαζί τους. Επενεργώντας επάνω στη συλλογική αντίληψη της ανθρωπότητας ως προς το σύμπαν και τον εαυτό της, εκδηλώνονται σε ένα ημί-πραγματικό επίπεδο και ενεργοποιούν έναν μηχανισμό ψυχικής ομοιόστασης που εξασφαλίζει την επιβίωση του είδους.
Ο Jung είχε εντυπωσιαστεί μάλιστα από το φαινόμενο των Ufoκαι είχε ισχυριστεί ότι αποτελούν μηνύματα από «την ψυχή του κόσμου» (anima mundis)-από το συλλογικό Ασυνείδητο δηλαδή-προς τους αγχωμένους και πολύ-διασπασμένους ανθρώπους του εικοστού αιώνα οι οποίοι έχουν συγκλονιστεί από την απειλή της Ατομικής Βόμβας και τους κινδύνους που συνεπάγεται η χρήση της ως όπλου.
Τα ufos, είναι κατά τη γνώμη του εικόνες-σύμβολα που μας υπενθυμίζουν την πραγματικότητα της κοσμικής ολότητας. Γι’ αυτό και το σχήμα των περισσοτέρων από αυτά είναι κυκλικό ή σφαιρικό (σχήματα που αποτελούν διαχρονικά σύμβολα ενότητας).
Σε περασμένες εποχές, η ύπαρξη ενός ανώτερου πνευματικού κόσμου όπου εδράζει το πραγματικό νόημα της ζωής απεικονίζονταν-και επιβεβαιωνόταν-μέσω της δημιουργίας φαντασμαγορικών και υποβλητικών κατασκευών. Οι περίτεχνες προσόψεις των καθεδρικών ναών της Ευρώπης, αποτελούν περίτρανο παράδειγμα αυτής της τάσης:
Οι πολύχρωμοι και εκθαμβωτικοί υαλοπίνακες που τους στολίζουν και που ακτινοβολούν στο φως του ήλιου, οι εντυπωσιακές τελετές λατρείας, τα χρυσοποίκιλτα άμφια των ιερέων, τα υπέροχα τέμπλα, τα διαμαντοστόλιστα ιερά κειμήλια, όλα αυτά επέβαλλαν την πραγματικότητα ενός κόσμου άλλου, καλύτερου, μεστού από ελπίδες νοήματα και ομορφιά.
Με την έλευση της εποχής του Διαφωτισμού και την εξάπλωση της λογικής σκέψης, η πεποίθηση για την ιερότητα της Φύσης που απεικονίζονταν στην καλλιτεχνική απόδοση υπέροχων τοπίων, είχε το ίδιο ακριβώς σκοπό. Οι άνθρωποι εκείνων των καιρών εντυπωσιάζονταν από εκείνη τη μεγαλόπρεπη ομορφιά που ενίσχυε τις πεποιθήσεις τους και τους ενθάρρυνε στο να μεταβούν σε μια μυστηριακή μέθεξη με το ιερό.
Στην εποχή μας όλα αυτά έχουν αλλάξει. Το 1967, ο Μαρξιστής Θεωρητικός Guy Debord, στο βιβλίο του «Η κοινωνία του Θεάματος» ισχυρίστηκε ότι η καταναλωτική κουλτούρα έχει αποκτήσει πλέον τις διαστάσεις μιας εναλλακτικής πραγματικότητας. Έχει αντικαταστήσει τον βαρετό και γκρίζο κόσμο της καθημερινότητας με ένα πολύχρωμο και φαντασμαγορικό σύμπαν όπου δεν έχει καμία σημασία το κατά πόσο μπορεί κάποιος να γευτεί τις απολαύσεις του. Το μόνο που μετράει πλέον είναι η επικρατούσα ψευδαίσθηση της αφθονίας και των απεριόριστων επιλογών που προσφέρεται στον καταναλωτή με τη μορφή εκθαμβωτικών κινηματογραφικών και τηλεοπτικών παραγωγών.
Guy Debord, εμβληματική φιγούρα για το κίνημα των καταστασιακών
Ο Debord μπορεί να είχε δίκιο ως προς την παραπάνω διαπίστωση, αλλά είχε παραβλέψει μια θεμελιώδη διάσταση του όλου φαινομένου που με το πέρασμα του χρόνου έλαβε ενδημικές διαστάσεις: Ζούμε μεν σε μια κοινωνία που παράγει συναρπαστικά θεάματα, αλλά όλα φέρουν μέσα τους τα σπέρματα της ολοκληρωτικής τους αμφισβήτησης.
Οι πολύχρωμες εικόνες που μας κατακλύζουν έχουν τη δύναμη να μας συνεπάρουν με τη δύναμή τους αλλά για να το πετύχουν αυτό, θα πρέπει εκ μέρους μας να γίνει μια συνειδητή αναστολή του αντιληπτικού μηχανισμού με το οποίο ερμηνεύουμε την πραγματικότητα (suspension of belief).
’Όταν παρακολουθούμε μια ταινία επιστημονικής φαντασίας γνωρίζουμε κάθε στιγμή ότι το θέαμα που ξεδιπλώνεται μπροστά μας δεν είναι πραγματικό, ωστόσο, επιτρέπουμε στο μυαλό μας να παρασυρθεί από αυτό για να νιώσει μια εκ του ασφαλούς συγκίνηση.
Στις μέρες μας όμως, η εξάπλωση των μέσων καταγραφής και αναπαραγωγής της πραγματικότητας έχει εξαπλωθεί παντού: Ο κάθε ιδιοκτήτης κινητού τηλεφώνου μπορεί να βιντεοσκοπήσει κάτι, να το ανεβάσει στο Youtube και να το καταστήσει προσβάσιμο από εκατομμύρια χρήστες του διαδικτύου. Δεν ισχύει ωστόσο το ίδιο για την αξιοπιστία των αντίστοιχων δεδομένων που κατακλύζουν εκθετικά το σύγχρονο διαδίκτυο.
Έτσι λοιπόν το εκθαμβωτικό σύμπαν του κυβερνοχώρου κατακλύζεται από αρχεία που περιέχουν εντυπωσιακές λήψεις φαντασμάτων, ανεξήγητων αντικειμένων που πετάνε στον ουρανό, ανθρωποειδών που έχουν προσγειωθεί στη Γη και εξωκοσμικών οντοτήτων πάσης φύσης. Μόνο που κανείς πια δεν τα πιστεύει. Είναι λογικό
Σε μια εποχή που ένα απλό λογισμικό επιτρέπει σ’ έναν επιδέξιο χρήστη να δημιουργήσει εικόνες εφάμιλλες πανάκριβων κινηματογραφικών παραγωγών φαντασίας, ο σκεπτικισμός είναι αναπόφευκτος. Το ίδιο ισχύει και για κάθε άλλης μορφής πληροφορία με την οποία βομβαρδιζόμαστε ακατάπαυστα. Γνωρίζουμε ότι τα προφίλ των πολιτικών είναι δημιουργήματα εταιριών δημοσίων σχέσεων και επικοινωνιακού μάρκετιγκ.
Ακόμα και εντυπωσιακές ανακοινώσεις επιστημονικού περιεχομένου που προέρχονται από το χώρο της ιατρικής για παράδειγμα, αποδεικνύονται πολύ συχνά απατηλές, επικοινωνιακά πυροτεχνήματα που αποσκοπούν στην εξασφάλιση χορηγιών και στην άνοδο μετοχών του χρηματιστηρίου.
Το ίδιο ισχύει και για τις βαρύγδουπες ανακοινώσεις περί επιδημιών που απειλούν την ανθρωπότητα και που τελικά ξεφουσκώνουν κάτω από τη διάχυτη υποψία ότι είναι παραπλανητικές. Ζούμε στις μέρες της έκρηξης παραγωγής δεδομένων των οποίων όμως η αξιοπιστία αμφισβητείται.
Αποτέλεσμα αυτού είναι η καίρια διαταραχή των αντιληπτικών μας μηχανισμών και η γέννηση ενός μηχανισμού ερμηνευτικής αυτοπαγίδευσης που μας οδηγεί αναπόφευκτα σε μια κατάσταση υπαρξιακής ασφυξίας. Η μαγεία των ανεξήγητων φαινομένων έγκειται στο ότι φέρνουν το άνθρωπο σε επαφή με την ιερή διάσταση της πραγματικότητας.
Αποτελούν ένα κάλεσμα και μια υπενθύμιση, ότι ο κόσμος δεν είναι αυτό που αποδεχόμαστε ως φυσιολογικό, δεν είναι αποκρυσταλλωμένος σε μια παγωμένη κατάσταση αμετάβλητης και καταθλιπτικής προβλεψιμότητας. Τα ανεξήγητα φαινόμενα είναι φορείς ενός γοητευτικού αρώματος ανατροπής και ελευθερίας, είναι υποσχέσεις του επέκεινα, ενδείξεις της ύπαρξης άγνωστων καταστάσεων ύπαρξης που ενίοτε εμπλουτίζουν και ανανεώνουν τον δικό μας συμβατικό κόσμο.
Είναι οι σπόροι της ανανέωσης και της αλλαγής.
Ο εναλλακτικός ερευνητής Τσάρλς Φορτ αφιέρωσε ολόκληρη τη ζωή του στην έρευνα των αλλόκοτων συμβάντων που αμφισβητούσαν την συμβατική ερμηνεία της πραγματικότητας. Μάζεψε ένα τεράστιο όγκο υλικού που απεδείκνυε ότι ο κόσμος μας δεν είναι αυτό που διδαχτήκαμε να πιστεύουμε ότι είναι.
Αν ο ζούσε σήμερα, ο Τσάρλς Φόρτ θα ένιωθε παγιδευμένος. Το υλικό που συσσώρευε θα είχε μολυνθεί από το στίγμα της υποψίας. Το συλλογικό ασυνείδητο της Ανθρωπότητας έχει αλλοιωθεί. Η αίσθηση του θαυμαστού και των απεριόριστων πιθανοτήτων σβήνει κάτω από τον κατακλυσμό της υπερπληροφόρησης. Αλλά ο άνθρωπος, από τη φύση του, είναι ένα πλάσμα που χρειάζεται ανοιχτούς ορίζοντες.
Αναπνέουμε ελεύθερα μόνο όταν εισπνέουμε το άρωμα ανεξερεύνητων ηπείρων και την υπόσχεση θαυμαστών ανακαλύψεων. Χρειαζόμαστε το ανεξήγητο στη ζωή μας, το αναπάντεχο και το μυστηριακό γιατί φέρνουν μαζί τους την προοπτική της εξέλιξης, της γνώσης και της αλλαγής.
Ίσως μάλιστα, ένας από τους λόγους που εξωθούν όλο και περισσότερους ανθρώπους των σύγχρονων κοινωνιών της ευμάρειας σε ακραίες πράξεις βίας και καταστροφής να είναι αυτός: Η ψυχική ασφυξία ενός κυνικού κόσμου όπου αφενός τίποτα δεν είναι αυτό που φαίνεται και αφ’ ετέρου, όπου τίποτα δεν είναι αυθεντικά ανεξήγητο, παράξενο και καινούργιο.
Μέσα σε αυτή την ατμόσφαιρα της στυγνής αμφισβήτησης και της στείρας υπέρ-προσφοράς κίβδηλων πληροφοριών η ομορφιά μαραίνεται, η πραγματικότητα στεγνώνει και ο κόσμος γίνεται συντριπτικά επίπεδος και γκρίζος.
Οι ιπτάμενοι δίσκοι μπορεί να πετάνε ακόμα εκεί έξω και στο διπλανό διαμέρισμα κάποιο παιδί να κινεί αντικείμενα με τη δύναμη της σκέψης του αλλά αυτό δεν θα το μάθουμε ποτέ γιατί ακόμα και αν παρακολουθήσουμε κάποιο σχετικό βιντεάκι στην οθόνη του υπολογιστή μας, η δύναμη της είδησης, δηλαδή η αξιοπιστία της, θα έχει εξανεμιστεί. Οι συνέπειες αυτής της διαδικασίας είναι ολέθριες. Ένας πολιτισμός, όπως ξέρουμε πολύ καλά, πεθαίνει πρώτα από μέσα.
Ίσως, για πρώτη φορά, να ισχύσει το ίδιο και για μια μορφή ζωής. Γιατί όταν ο άνθρωπος σκοτώσει τα όνειρά του, πόσος χρόνος θα περάσει προτού ακολουθήσει και αυτός τον ίδιο δρόμο;
Who is Who
Μοιραστείτε το άρθρο !
Ο Έρικ Σμυρναίος είναι κατά το ήμισυ Έλληνας και κατά το ήμισυ Φιλανδός, και γεννήθηκε στην Αγγλία το 1970, όπου και σπούδασε Νομικά. Από το 1993 ζει και εργάζεται στην Ελλάδα όπου, στον ελεύθερο χρόνο του, αρέσκεται να γράφει διηγήματα και μυθιστορήματα που κινούνται στο χώρο του φανταστικού. Παρά το ότι η μητρική του γλώσσα δεν είναι τα ελληνικά, τα έργα του είναι γραμμένα σε αυτή τη γλώσσα, την οποία ο ίδιος θεωρεί “την τελειοτέρα όλων των γλωσσών”. Κατά τα άλλα, του αρέσει ο κινηματογράφος φαντασίας, με ιδιαίτερη προτίμηση στο είδος του μεταφυσικού θρίλερ και της επιστημονικής φαντασίας, το διάβασμα, οι πεζοπορίες στα συναρπαστικά ελληνικά βουνά και η εξερεύνηση μυστηριακών τόπων, κατά προτίμηση κατά τη διάρκεια της νύχτας.
Φιλοδοξεί μια μέρα να πατήσει το πόδι του στον πλανήτη Άρη, αν κι έχει αποδεχτεί πλέον το γεγονός ότι ένα τέτοιο ενδεχόμενο είναι μάλλον απίθανο. Τα τρία βιβλία του Συγγραφέα : α) Η Κυρά Της Πόλης β) Δεσμοί Αίματος γ) Η Εκδίκηση της Κασσάνδρας.
